Οι μετακινήσεις πληθυσμών ήταν και είναι ένα φαινόμενο άρρηκτα συνδεδεμένο με την ιστορία του ανθρώπινου είδους. Από τις απαρχές της ιστορίας του, ο άνθρωπος μεταναστεύει, είτε για να ανακαλύψει καινούργιους κόσμους είτε για να βελτιώσει τις συνθήκες της διαβίωσής του. Μικρές ή μεγάλες ομάδες, οικογένειες ή έθνη, ξεριζώνονται από τα μέρη όπου φιλοξενήθηκαν για μικρά ή μεγάλα διαστήματα και μπολιάζονται σε νέα μέρη ελπίζοντας σε κάτι καλύτερο, σε μια νέα Γη της Επαγγελίας.
Το θέατρο λοιπόν, μια από τις αρχαιότερες και πιο γνήσιες εκφράσεις του ανθρώπινου πνεύματος, δεν θα μπορούσε παρά να εκδηλώνει αυτή την αέναη κίνηση, και την εκδηλώνει με διττό τρόπο. Κατά πρώτο και κύριο λόγο, το θέμα της μετανάστευσης αποτελεί ένα από τα βασικά θέματα σε έργα του παγκόσμιου δραματολογίου ήδη από αρχαιοτάτων χρόνων, π.χ. σε έργα της αρχαίας ελληνικής γραμματείας. Αναρίθμητα τα πρόσωπα των τραγωδιών που τις περισσότερες φορές παρά τη θέλησή τους ξεριζώνονται από τα πάτρια εδάφη και τις πατρογονικές εστίες, εγκαθίστανται σε ένα νέο τόπο κι ενσωματώνονται σε μια νέα –περισσότερο ή λιγότερο- αφιλόξενη κοινότητα, συνήθως έπειτα από μια περίοδο δοκιμασίας. Ιδιαίτερη η περίπτωση της μεταμορφωμένης σε δαμάλα Ιούς, που δεν εγκαθίσταται ποτέ και πουθενά, παρά είναι καταδικασμένη σε ένα αέναο και ανελέητο κυνηγητό από τον Οίστρο.
Αλλά ήδη μιλήσαμε για τον διττό τρόπο κατά τον οποίον η αέναη κίνηση της μετανάστευσης, αυτό το διαρκές φευγιό των πληθυσμών εκδηλώνεται κι εκφράζεται από την τέχνη του θεάτρου. Και είναι αλήθεια ότι ο δεύτερος τρόπος είναι πιο σημαντικός από τον πρώτο: πρόκειται για τις μετακινήσεις των ίδιων των καλλιτεχνών του θεάτρου. Η θεατρική περιοδεία, η μετακίνηση δηλαδή ενός θεατρικού σχήματος προκειμένου να δείξει τη δουλειά του σε πάνω από ένα χώρο ή και τόπο, δεν αποτελούσε πάντα απλώς μια καλλιτεχνική πρακτική με στόχο το οικονομικό όφελος, παρά υπαγορευόταν από την ανάγκη κυριολεκτικής επιβίωσης των πλανόδιων θεατρίνων και του ίδιου του θεάτρου, σε εποχές που το δεύτερο θεωρούνταν επονείδιστο και οι πρώτοι καταδικαστέοι.
Από εκείνες τις εποχές, θα έλεγε κανείς αδαής, πολλά έχουν αλλάξει, οπότε γιατί να ασχοληθούμε με αυτό το θέμα; Ωστόσο, παρά την τεχνολογική εξέλιξη, το θέατρο έχει μείνει ουσιωδώς το ίδιο κι εκφράζει το ίδιο διττά την έννοια της μετανάστευσης. Ειδικά σήμερα, σε μια εποχή διαπολιτισμικότητας και παγκοσμιοποίησης, ένα θεατρολογικό συνέδριο που να προσεγγίζει το θέμα της μετανάστευσης από τις δύο ως άνω απόψεις είναι κάτι παραπάνω από επιβεβλημένο, είναι απαραίτητο.
Έτσι, όταν η συνάδελφος Μαρία Κατριβέ, τότε πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του Πανελλήνιου Επιστημονικού Συλλόγου Θεατρολόγων (Π.Ε.ΣΥ.Θ.) και νυν –βέβαια- μέλος της Οργανωτικής Επιτροπής του Β΄ συνεδρίου του Π.Ε.ΣΥ.Θ., υπέβαλε την πρόταση της διοργάνωσης ενός συνεδρίου με αυτό το θέμα, η πρόταση έμελλε να τύχει της ευρύτατης αποδοχής των μελών του Συλλόγου, και να που ήρθε επί τέλους το πλήρωμα του χρόνου για την πραγματοποίησή του, έπειτα από την περιπέτεια της αναβολής: θα έλεγε κανείς πως ήταν γραφτό του να μεταναστεύσει σε άλλο χρόνο (28-31/3/2012) και σε άλλο, ευτυχώς φιλόξενο, χώρο, το αμφιθέατρο του Ινστιτούτου Γκαίτε στην καρδιά της Αθήνας.
Για περισσότερες πληροφορίες οι ενδιαφερόμενοι καλούνται να ανατρέξουν στην ιστοσελίδα του Π.Ε.ΣΥ.Θ. www.pesyth.gr
Με εκτίμηση,
Πετρίτης Σπύρος,
Πρόεδρος της Ο.Ε. του Συνεδρίου
Αντιπρόεδρος Δ.Σ. Π.Ε.ΣΥ.Θ.
